Phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo thường không được quan tâm bởi mọi người vẫn tin rằng hệ thống “xanh” sẽ không gây ra nguy hiểm. Thế nhưng thực tế hoàn toàn trái ngược, một thiết bị pin mặt trời lắp sai, một tấm module quá tải điện hoàn toàn có thể dẫn đến nhiều hậu quả khôn lường. Vậy đâu là cách phòng cháy hiệu quả ngay từ ban đầu? Hãy cùng Xây dựng Khải Minh tìm kiếm đáp án qua bài viết ngay sau đây.
Thực trạng về cháy nổ tòa nhà do sử dụng năng lượng tái tạo
Trong vài năm trở lại đây, khi xu hướng sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió bùng nổ tại Việt Nam và trên thế giới, thì cũng đồng thời xuất hiện nhiều vụ cháy nổ nghiêm trọng có liên quan đến các hệ thống này. Dù mang lại lợi ích lớn về kinh tế và môi trường nhưng nếu không được lắp đặt và vận hành đúng cách, hệ thống năng lượng tái tạo đặc biệt là pin mặt trời lại tiềm ẩn nguy cơ chập cháy, phát nổ cực kỳ nguy hiểm.
Thực trạng cháy nổ do sử dụng năng lượng tái tạo hiện nay
Theo báo cáo từ Bộ Công an cho thấy hơn 70% vụ cháy tại các công trình dân dụng và công nghiệp đều liên quan đến hệ thống điện. Trong khi đó, đa phần các tòa nhà lắp đặt hệ thống điện mặt trời hiện nay chưa được tích hợp giải pháp phòng cháy chữa cháy phù hợp, cũng như thiếu kiến thức về cách xử lý khi xảy ra sự cố liên quan đến điện áp cao và pin lithium.
Đây là thực trạng đáng lo ngại, đòi hỏi chủ đầu tư cùng người sử dụng phải nâng cao cảnh giác và chủ động trang bị các giải pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo sớm hơn.
Hậu quả khi xảy ra cháy nổ tòa nhà do sử dụng năng lượng tái tạo
Trước thực trạng trên, chủ đầu tư cần phải thực sự chú trọng phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo, hạn chế tối đa những hậu quả có thể xảy ra.
Thiệt hại tài sản nặng nề, tốn kém gấp nhiều lần chi phí phòng cháy
Một sự cố cháy bắt nguồn từ hệ thống năng lượng mặt trời hay pin lưu trữ có thể thiêu rụi toàn bộ tầng mái, khu vực kỹ thuật và lan nhanh sang phần còn lại của tòa nhà. Hệ thống tấm pin, biến tần, tủ điện, dây dẫn đều có giá trị hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng, một khi cháy nổ xảy ra sẽ gần như không thể phục hồi.
Hậu quả do cháy nổ tòa nhà từ năng lượng tái tạo
Nhiều chủ đầu tư đã từng “tiếc tiền” không đầu tư phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo để rồi sau một vụ cháy phải chi trả gấp 5–10 lần để khôi phục, sửa chữa.
Đe dọa tính mạng con người
Không như các thiết bị điện dân dụng, hệ thống pin mặt trời hoạt động với điện áp cao và nguồn điện luôn hiện hữu, kể cả khi mất điện lưới. Khi xảy ra cháy, người trong tòa nhà không chỉ gặp nguy hiểm do lửa và khói, mà còn có thể bị điện giật khi cố sơ tán hoặc dập lửa bằng tay.
Đặc biệt, nếu hệ thống pin lithium phát nổ, khí độc và mảnh vỡ có thể gây thương tích nghiêm trọng. Trong các tòa nhà cao tầng, nhà xưởng hoặc trường học, rủi ro này còn lớn hơn nếu thiếu kế hoạch sơ tán rõ ràng.
Mất điện trên diện rộng, gián đoạn hoạt động kinh doanh và sinh hoạt
Cháy hệ thống điện tái tạo không chỉ khiến tòa nhà mất nguồn năng lượng xanh mà còn kéo theo mất điện toàn phần. Với các doanh nghiệp, đây là rủi ro lớn gây ngừng hoạt động, mất dữ liệu, hư hỏng thiết bị sản xuất dẫn đến thiệt hại khó kiểm soát. Với hộ dân cư, quá trình sinh hoạt sẽ bị gián đoạn, gây cảm giác bất an, ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Các giải pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo
Ảnh hưởng đến uy tín, pháp lý và bảo hiểm
Một vụ cháy nghiêm trọng từ hệ thống năng lượng tái tạo có thể khiến chủ đầu tư bị truy cứu trách nhiệm nếu gây ảnh hưởng đến cư dân, người lao động và cơ sở hạ tầng xung quanh.
Ngoài ra, các đơn vị bảo hiểm có thể từ chối chi trả nếu phát hiện hệ thống không đảm bảo quy chuẩn phòng cháy. Về lâu dài, hình ảnh doanh nghiệp hay thương hiệu tòa nhà sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, khiến khách hàng, cư dân mất niềm tin.
Nguyên nhân dẫn đến cháy nổ nguồn năng lượng tái tạo
Việc tích hợp hệ thống điện mặt trời hoặc điện gió vào tòa nhà mang lại lợi ích kinh tế và môi trường. Thế nhưng bên cạnh đó cũng phát sinh các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến cháy nổ, chủ yếu từ điện áp cao và thiết bị điện chuyên biệt.
Nguy cơ từ tấm pin mặt trời
Tưởng như an toàn nhưng tấm pin mặt trời lại là một trong những tác nhân dễ gây cháy nhất nếu không được kiểm soát đúng cách. Điểm đặc biệt ở đây là ngay cả khi hệ thống mất điện lưới, tấm pin vẫn tiếp tục phát ra dòng điện một chiều DC với điện áp cao từ 300–1000V.
Nếu dây dẫn bị đứt hoặc mối nối lỏng, tia lửa có thể phát sinh, gặp các vật liệu dễ cháy như lá cây khô, rác bụi tích tụ trên mái, gây khả năng bùng cháy là rất cao. Nhiều sự cố hỏa hoạn đã bắt nguồn từ những sơ suất tưởng chừng nhỏ như vậy. Từ đó cần có biện pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo kịp thời, càng sớm càng tốt.
Hậu quả nghiêm trọng khi cháy nổ từ năng lượng tái tạo xảy ra
Dây dẫn và jack kết nối tưởng nhỏ nhưng nguy hiểm khôn lường
Dây điện và jack kết nối nếu không sử dụng đúng tiêu chuẩn thì chính là “bom nổ chậm” trong hệ thống điện năng lượng tái tạo. Rất nhiều tòa nhà vì muốn tiết kiệm chi phí đã dùng loại dây dẫn không chuyên cho DC, dễ nóng chảy, không chịu được tia UV và độ ẩm ngoài trời.
Đặc biệt, jack kết nối nhanh MC4 nếu không được bấm chắc, gài đúng kỹ thuật sẽ xảy ra hiện tượng tiếp xúc lỏng, làm phát sinh điểm nóng. Lâu ngày, khu vực đó có thể âm ỉ cháy và lan rộng ra hệ thống mái. Đây là lỗi rất phổ biến trong các công trình lắp đặt nhanh, thiếu giám sát kỹ thuật.
Biến tần và pin lưu trữ tiềm ẩn nguy cơ cháy nội bộ
Biến tần inverter đóng vai trò điều phối điện năng giữa pin, lưới và thiết bị điện trong nhà. Nếu hoạt động trong điều kiện không thông thoáng, nhiều bụi hoặc lắp đặt gần nguồn nhiệt, biến tần dễ quá tải nhiệt và gây ra sự cố chập cháy từ bên trong.
Với hệ thống có pin lưu trữ thường là pin lithium thì rủi ro cháy nổ còn cao hơn nếu dòng sạc quá nhanh, pin bị hỏng mà không được phát hiện sớm. Hiện tượng phản ứng dây chuyền do nhiệt có thể khiến pin phát nổ như một quả bom nhỏ nếu không kiểm soát kỹ thuật sạc/xả và nhiệt độ hoạt động.
Thiếu thiết bị bảo vệ và cảm biến cảnh báo
Một trong những lý do khiến sự cố nhỏ trở thành thảm họa là do hệ thống năng lượng tái tạo thường không được kết nối trực tiếp với hệ thống báo cháy trung tâm của tòa nhà. Việc thiếu thiết bị ngắt mạch chuyên dụng cho dòng DC, cảm biến phát hiện khói hoặc báo nhiệt riêng biệt cho phòng inverter/pin khiến thời gian phát hiện cháy bị kéo dài.
Hệ thống phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo
Trong một số vụ cháy, lính cứu hỏa phải mất nhiều thời gian truy tìm cầu dao ngắt nguồn pin do không có sơ đồ hệ thống rõ ràng. Điều này không chỉ gây nguy hiểm cho người vận hành mà còn khiến đám cháy lan nhanh không kiểm soát.
4 biện pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo
Một hệ thống năng lượng tái tạo hiệu quả không thể tách rời quy trình phòng cháy chữa cháy chuyên biệt. Dưới đây là các giải pháp cụ thể, thực tế và đã được kiểm nghiệm, giúp bạn đảm bảo tối đa an toàn cho tài sản và con người.
Thiết kế và thi công đúng tiêu chuẩn
Muốn giảm thiểu rủi ro, bước phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo đầu tiên cần làm chính là thiết kế hệ thống theo tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Tấm pin nên chọn loại đạt chuẩn IEC 61730 để đảm bảo khả năng chống cháy và chống rò rỉ điện.
Dây dẫn sử dụng loại lõi đồng chuyên dụng cho DC, có khả năng chống UV, chống cháy lan và chịu nhiệt cao. Đường đi dây cần đi âm trong ống gen chịu nhiệt hoặc ống thép luồn dây, hạn chế dây nổi. Jack kết nối phải là hàng chính hãng, không tái sử dụng. Quan trọng nhất, hệ thống phải được nối đất độc lập cho cả phần DC và AC để tránh hiện tượng điện rò gây chập cháy.
Trang bị thiết bị ngắt và cảnh báo đúng chuẩn
Một hệ thống điện mặt trời an toàn không thể thiếu các thiết bị bảo vệ dòng điện chuyên dụng. Đầu tiên là CB DC chống hồ quang điện, giúp ngắt dòng khi có hiện tượng phát tia lửa trong mạch DC. Tiếp theo là giải pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo sử dụng thiết bị chống dòng rò DC, giúp phát hiện rò rỉ điện sớm trước khi phát cháy.
Bên cạnh đó, chủ đầu tư cần lắp relay bảo vệ quá nhiệt, quá dòng và ngắn mạch cho inverter và pin lưu trữ. Cảm biến nhiệt độ và khói nên được đặt riêng tại phòng kỹ thuật, kết nối cảnh báo qua Wi-Fi để kỹ thuật viên nhận được thông báo dù không có mặt tại hiện trường.
Trang thiết bị cần thiết giúp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo
Hệ thống chữa cháy tự động
Hệ thống chữa cháy tự động chính là “hàng rào cuối cùng” ngăn chặn sự cố lan rộng. Với phòng inverter hoặc tủ pin, nên sử dụng hệ thống khí sạch FM200 hoặc CO₂ vừa hiệu quả dập lửa, vừa không làm hư hại thiết bị điện.
Với hệ pin lithium, chủ đầu tư có thể lắp cảm biến áp suất và nhiệt độ từng cell để kiểm soát chặt chẽ trạng thái pin. Nếu ngân sách hạn chế, bạn có thể lựa chọn bình chữa cháy tự động dạng treo sprinkler kích hoạt ở 68°C tối ưu kinh tế nhưng vẫn hiệu quả cho các phòng kỹ thuật nhỏ.
Bảo trì định kỳ và đào tạo nhân viên
Thiết bị điện dù tốt đến đâu cũng có thể xuống cấp nếu không được kiểm tra thường xuyên. Do đó, việc bảo trì định kỳ 6 tháng/lần là biện pháp phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo cực quan trọng. Bạn cần kiểm tra các đầu nối, đo nhiệt độ tại các điểm kết nối, làm sạch tấm pin và đo điện trở cách điện giữa hệ thống và mái nhà.
Đặc biệt, nhân viên vận hành cần được đào tạo quy trình xử lý sự cố điện, biết cách ngắt hệ thống, gọi cứu hỏa và sơ tán an toàn. Ngoài ra, bảng sơ đồ thoát hiểm và vị trí cầu dao khẩn cấp nên được đặt rõ ràng tại khu vực dễ quan sát.
Chắc hẳn thông tin trên đây đã có thể giúp chủ đầu tư có thêm kinh nghiệm nâng cao an toàn cho tòa nhà, giảm thiểu thiệt hại. Hãy liên hệ đến Xây dựng Khải Minh để được tư vấn phòng cháy cho tòa nhà sử dụng năng lượng tái tạo chi tiết hơn.
----------------------------------------
CÔNG TY CỔ PHẦN TVGS THIẾT KẾ XÂY DỰNG KHẢI MINH
- Website: https://xaydungkhaiminh.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/xaydungkhaiminh
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@xd_khaiminh.jsc
- Youtube: https://www.youtube.com/@xaydungkhaiminh2157
- HOTLINE: 0901 999 998
- Email: hungthinhkhaiminhgroup@gmail.com
