Các chủ doanh nghiệp muốn đảm bảo an toàn cho tính mạng người lao động cũng như tài sản doanh nghiệp khỏi các vụ cháy nổ, đòi hỏi phải có cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả từ bên trong. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư thiết bị hiện đại nhưng chưa quan tâm đến quy trình vận hành, ý thức nhân sự và phương án phản ứng kịp thời, dẫn tới thiếu sót trong chiến lược phòng cháy? Cùng Xây Dựng Khải Minh phân tích những giải pháp sát thực tiễn để doanh nghiệp chủ động xây dựng hệ thống PCCC an toàn bền vững.
Cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả từ chính nội tại của doanh nghiệp
Thực trạng cháy nổ tại các doanh nghiệp hiện nay
Trong vài năm trở lại đây, hàng loạt vụ cháy xảy ra tại các khu công nghiệp, nhà xưởng, tòa nhà văn phòng,… đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về công tác phòng cháy chữa cháy trong doanh nghiệp. Nguyên nhân phổ biến bao gồm: chập điện, bất cẩn trong sử dụng thiết bị nhiệt, hóa chất dễ cháy nổ, thiếu hệ thống báo cháy, và đặc biệt là sự lơ là, chủ quan trong công tác quản lý nội bộ.
Một trong những vấn đề cốt lõi khiến các doanh nghiệp gặp rủi ro lớn là thiếu cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả xuất phát từ chiến lược nội bộ. Họ thường chỉ chú trọng đến đầu tư thiết bị, mà quên mất rằng: yếu tố con người và quy trình là gốc rễ ngăn ngừa cháy nổ.
Nhận thức đúng là nền tảng cho mọi giải pháp phòng cháy chữa cháy
Doanh nghiệp cần bắt đầu bằng việc xác định đúng nhận thức, bởi đây chính là nền tảng cho mọi giải pháp phòng cháy chữa cháy hiệu quả
Nhận thức sai lầm phổ biến trong doanh nghiệp
Một trong những rào cản lớn khiến phòng cháy chữa cháy không hiệu quả là sự ngộ nhận: nhiều người tin rằng cháy nổ là sự cố ít khi xảy ra, hoặc chỉ xuất hiện ở doanh nghiệp lớn, khu công nghiệp có hóa chất,… Sự chủ quan này khiến công tác phòng cháy chữa cháy chỉ được thực hiện mang tính hình thức.
Nhận thức đúng là nền tảng cho mọi giải pháp phòng cháy chữa cháy
Bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp cho rằng đầu tư phòng cháy chữa cháy là chi phí thụ động, không mang lại lợi nhuận trực tiếp, nên thường trì hoãn hoặc cắt giảm ngân sách cho hạng mục này.
Xây dựng nhận thức từ ban lãnh đạo đến nhân viên
Muốn thay đổi tư duy phòng cháy chữa cháy, các doanh nghiệp cần bắt đầu từ ban lãnh đạo. Khi lãnh đạo nhận thức đúng và đặt ra chính sách rõ ràng, nghiêm túc, toàn bộ tổ chức sẽ dần hình thành văn hóa an toàn phòng cháy chữa cháy.
Các bước cụ thể để xây dựng nhận thức nội tại bao gồm:
- Ban hành nội quy, quy định rõ ràng về an toàn cháy nổ trong nội bộ.
- Treo bảng cảnh báo, infographic, poster dễ hiểu tại các vị trí dễ xảy ra cháy.
- Lồng ghép kiến thức phòng cháy chữa cháy vào buổi họp, bản tin nội bộ, truyền thông nội bộ.
- Tổ chức thi đua, khen thưởng cá nhân hoặc bộ phận thực hiện tốt an toàn phòng cháy chữa cháy.
Đào tạo nhân sự – chiến lược chủ động từ bên trong
Một cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả đó chính là bắt đầu từ quá trình đào tạo nhân sự trong doanh nghiệp. Đây là giải pháp nội tại, tiết kiệm chi phí dài hạn nhưng mang lại giá trị bền vững.
Đào tạo nhân sự – chiến lược chủ động từ bên trong
Tổ chức đào tạo phòng cháy chữa cháy định kỳ
Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch tổ chức đào tạo phòng cháy chữa cháy định kỳ cho toàn thể nhân viên. Nội dung không chỉ giới hạn ở lý thuyết, mà phải bao gồm thực hành tình huống, diễn tập thoát hiểm, sử dụng bình chữa cháy đúng cách, kỹ năng sơ cứu,…
Ngoài ra, tổ chức đào tạo phòng cháy chữa cháy nên được thực hiện bởi chuyên gia hoặc kết hợp với lực lượng phòng cháy chữa cháy địa phương để đảm bảo tính thực tế và chuyên nghiệp.
Đào tạo theo vị trí công việc của từng phòng ban
Không phải tất cả các vị trí đều đối diện với rủi ro cháy nổ giống nhau. Vì thế, doanh nghiệp nên xây dựng chương trình đào tạo chuyên biệt theo từng nhóm: quản lý, kỹ thuật viên, công nhân vận hành máy móc, nhân viên kho hàng…
Sự phân nhóm rõ ràng giúp quá trình đào tạo nhân sự trong doanh nghiệp trở nên hiệu quả, thiết thực, tránh lãng phí thời gian và chi phí.
Xây dựng quy trình phòng cháy chữa cháy từ gốc
Một trong những cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả nhất là xây dựng các quy trình an toàn ngay từ giai đoạn thiết kế và vận hành hệ thống. Doanh nghiệp cần có một bộ quy chuẩn nội bộ về phòng cháy chữa cháy được áp dụng xuyên suốt trong toàn hệ thống.
Kiểm tra và bảo trì cẩn thận các thiết bị định kỳ để phát hiện lỗi, hỏng hóc nếu có
Các đơn vị quản lý cần thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điện, thiết bị gia nhiệt, cùng với hệ thống hút bụi và hút khí độc. Thực tế cho thấy, nhiều vụ cháy xuất phát từ tình trạng rò rỉ điện hoặc bụi bẩn tích tụ lâu ngày nhưng không được phát hiện kịp thời. Do đó, việc bảo trì phải được giao trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận, có sổ ghi chép đầy đủ và tích hợp hệ thống cảnh báo sớm để xử lý kịp thời các nguy cơ
Phân khu vực và vật liệu dễ cháy
Các khu vực chứa hóa chất, hàng tồn kho, khu sản xuất phải được thiết kế cách biệt và sử dụng vật liệu chống cháy. Đồng thời, cần lắp đặt hệ thống hút khí độc, hệ thống phun nước tự động, và lối thoát hiểm rõ ràng. Khi quy trình thiết kế được tối ưu hóa cho an toàn, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu đáng kể rủi ro tiềm ẩn.
Hệ thống cảnh báo và ứng phó nhanh – cánh tay phải của doanh nghiệp
Dù nhận thức tốt và quy trình vững chắc, doanh nghiệp vẫn cần đầu tư vào công nghệ để có cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả nhất. Điều này vừa đảm bảo yêu cầu pháp lý, vừa là yếu tố then chốt giúp phát hiện sớm và kiểm soát sự cố trong “thời gian vàng”.
Hệ thống cảnh báo và ứng phó nhanh – cánh tay phải của doanh nghiệp
Lựa chọn thiết bị phù hợp với từng môi trường
Không phải hệ thống nào cũng dùng được cho mọi doanh nghiệp. Cần căn cứ vào đặc điểm ngành nghề để chọn:
- Cảm biến khói, cảm biến nhiệt: Cho văn phòng, tòa nhà cao tầng.
- Hệ thống phun sương (sprinkler): Cho nhà xưởng sản xuất lớn, khu lưu trữ.
- Hệ thống chữa cháy bằng khí (FM200, CO₂): Dùng trong phòng máy chủ, tủ điện, phòng kín.
- Bình chữa cháy di động: Phân bố ở tất cả các tầng, lối thoát hiểm, gần khu sản xuất.
Tất cả thiết bị cần đạt chứng nhận an toàn phòng cháy chữa cháy, có kiểm định định kỳ và ghi chép nhật ký bảo trì.
Bố trí thiết bị đúng nơi, dễ sử dụng
Nhiều doanh nghiệp mua thiết bị rồi cất trong kho hoặc treo nơi khuất tầm mắt. Để đạt cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả, cần:
- Gắn bình chữa cháy ở lối đi chính, gần cửa ra vào, khu dễ cháy.
- Có bảng hướng dẫn sử dụng bình, mặt nạ, lối thoát hiểm rõ ràng.
- Không đặt vật chắn che khuất hệ thống báo cháy hoặc bình chữa cháy.
- Dán sơ đồ hệ thống chữa cháy tại bảng thông tin chung.
Ứng dụng công nghệ cảnh báo thông minh
Một số doanh nghiệp tiên tiến đã kết nối hệ thống phòng cháy chữa cháy với phần mềm điều hành nội bộ hoặc ứng dụng trên điện thoại. Khi có báo động, thông tin lập tức được gửi đến bộ phận kỹ thuật và lãnh đạo để xử lý nhanh chóng. Hơn nữa, đầu tư vào công nghệ không chỉ giúp phát hiện sớm, mà còn rút ngắn thời gian phản ứng, giảm thiểu thiệt hại.
Ứng dụng công nghệ cảnh báo thông minh
Thành lập đội phản ứng nhanh, lực lượng nội bộ chủ động
Trong mọi tình huống cháy nổ, thời điểm phản ứng đầu tiên có tính chất quyết định đến quá trình kiểm soát, dập tắt đám cháy và hạn chế thiệt hại về người cũng như tài sản. Do vậy, cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả nhất chính là chủ động từ bên trong bằng cách thành lập đội phản ứng nhanh – đội phòng cháy chữa cháy nội bộ.
Cơ cấu và vai trò của đội phòng cháy chữa cháy nội bộ
Đội phòng cháy chữa cháy nội bộ (hay còn gọi là đội ứng phó khẩn cấp) nên được hình thành từ những nhân viên nòng cốt tại các vị trí trọng yếu như: kho hàng, xưởng sản xuất, phòng kỹ thuật, bảo vệ, lễ tân, và hành chính. Tùy theo quy mô doanh nghiệp, đội này có thể từ vài người đến vài chục người.
Cơ cấu và vai trò của đội phòng cháy chữa cháy nội bộ
Vai trò chính của đội phản ứng nhanh gồm:
- Phát hiện và cảnh báo sớm nguy cơ cháy từ các dấu hiệu bất thường (mùi khét, tia lửa, thiết bị chập điện...).
- Sử dụng các thiết bị chữa cháy ban đầu như bình CO₂, bình bột, vòi nước chữa cháy, chăn dập lửa... để xử lý đám cháy nhỏ trước khi có nguy cơ đám cháy lan rộng.
- Hỗ trợ sơ tán người lao động đến khu vực an toàn theo sơ đồ thoát hiểm.
- Hướng dẫn và phối hợp với lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp khi họ có mặt tại hiện trường.
Đây là lực lượng phản ứng nhanh nhất và nắm rõ địa hình nội bộ nhất, do đó có vai trò cực kỳ quan trọng trong “thời điểm vàng” (5 phút đầu tiên khi xảy ra sự cố).
Điều kiện cần để xây dựng đội phản ứng hiệu quả
Để đội phản ứng nhanh hoạt động thực sự hiệu quả, doanh nghiệp cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sau:
- Đào tạo bài bản: Mỗi thành viên phải được tham gia lớp đào tạo phòng cháy chữa cháy nội bộ do cơ quan có thẩm quyền hoặc đơn vị chuyên môn tổ chức. Nội dung cần bao gồm lý thuyết, xử lý tình huống, và thực hành dập lửa, sơ cứu.
- Tập huấn định kỳ: Không chỉ học một lần là đủ, đội phải được tập huấn định kỳ ít nhất 2 lần/năm để duy trì kỹ năng, cập nhật thiết bị mới và quen thuộc với thay đổi trong hạ tầng doanh nghiệp.
- Trang bị đầy đủ dụng cụ chuyên dụng: Mỗi khu vực có đội phản ứng phải được cấp phát:
- Bình chữa cháy phù hợp (bột, khí, nước).
- Đèn pin, mặt nạ chống khói, găng tay chống cháy, chăn chữa cháy.
- Kèn, còi, bộ đàm để báo hiệu và liên lạc khẩn cấp.
- Kết nối thông tin liên tục: Thiết lập kênh thông tin riêng giữa các đội viên để thông báo tình huống khẩn cấp. Có thể sử dụng nhóm Zalo, Walkie Talkie, hoặc app nội bộ tùy khả năng công nghệ.
Kết luận: Phòng cháy chữa cháy hiệu quả bắt đầu từ bên trong
PCCC là trách nhiệm pháp lý nhưng đồng thời cũng là chiến lược đầu tư cho sự an toàn dài hạn. Khi doanh nghiệp xây dựng cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả từ chính nội tại. Hãy bắt đầu từ hoạt động đào tạo nhân sự trong doanh nghiệp, nâng cao nhận thức về phòng cháy chữa cháy, thiết lập quy trình chuẩn, tổ chức đào tạo phòng cháy chữa cháy định kỳ, và duy trì văn hóa an toàn lâu dài. Chính sự chủ động ấy mới là giải pháp vững chắc nhất trước mọi rủi ro cháy nổ trong thời đại hiện đại.
CÔNG TY CỔ PHẦN TVGS THIẾT KẾ XÂY DỰNG KHẢI MINH
- Website: https://xaydungkhaiminh.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/xaydungkhaiminh
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@xd_khaiminh.jsc
- Youtube: https://www.youtube.com/@xaydungkhaiminh2157
- HOTLINE: 0901 999 998
- Email: hungthinhkhaiminhgroup@gmail.com
