Hệ thống PCCC không đạt chuẩn tựa như quả bom nổ chậm trong mỗi công trình xây dựng, âm thầm đe dọa sự an toàn của cộng đồng. Trong bối cảnh đó, việc xác định rõ ràng trách nhiệm pháp lý của các chủ thể liên quan trở thành yêu cầu bức thiết, không chỉ để truy cứu trách nhiệm đối với những sai phạm đã gây ra mà còn để răn đe, phòng ngừa những sự cố tương tự trong tương lai. Trong bài viết dưới đây, cùng Xây dựng Khải Minh tìm hiểu trách nhiệm pháp lý của chủ đầu tư và nhà thầu khi hệ thống PCCC không đạt chuẩn.
Tìm hiểu những vướng mắc thực tế dẫn đến hệ thống PCCC không đạt chuẩn
Trong thực tế, hệ thống PCCC không đạt chuẩn do gặp nhiều khó khăn và vướng mắc, đặc biệt là đối với những dự án lớn hoặc ở các khu vực thiếu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan chức năng. Một số vấn đề phổ biến dẫn đến hệ thống PCCC không đạt chuẩn bao gồm:
Chi phí đầu tư cho hệ thống PCCC cắt giảm
Hệ thống PCCC đạt chuẩn đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu không nhỏ. Nhiều chủ đầu tư đã tìm cách cắt giảm chi phí bằng cách lắp đặt những thiết bị không đạt tiêu chuẩn, hoặc không lắp đặt đầy đủ thiết bị cần thiết.
Chủ đầu tư cần đảm bảo thi công hệ thống PCCC đạt chuẩn
Thiếu kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống PCCC trong tòa nhà
Một số tòa nhà cao tầng, sau khi hoàn thành và đi vào sử dụng, không thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ hệ thống PCCC. Điều này dẫn đến thiết bị không hoạt động đúng khi có sự cố, gây nguy cơ cháy nổ cao.
Sự phức tạp trong quy trình nghiệm thu, phê duyệt
Quá trình nghiệm thu hệ thống PCCC trong tòa nhà đôi khi gặp nhiều khó khăn do yêu cầu pháp lý phức tạp và sự phối hợp không tốt giữa cơ quan chức năng và chủ đầu tư. Điều này dẫn tới tình trạng hệ thống PCCC không được kiểm tra kỹ lưỡng hoặc bị lờ đi.
Thiếu hiểu biết quy định pháp luật về thi công hệ thống PCCC
Một số chủ đầu tư không nắm rõ các quy định về PCCC, dẫn đến hệ thống PCCC không đạt chuẩn mà không biết. Điều này càng làm tăng thêm nguy cơ bị xử lý hình sự nếu có sự cố xảy ra.
Chủ đầu tư cần nắm rõ quy định pháp luật về PCCC
Thi công hệ thống PCCC không đạt chuẩn chủ đầu tư bị xử phạt vi phạm hành chính như thế nào?
Căn cứ Điều 38 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, vi phạm quy định về PCCC trong đầu tư, xây dựng, chủ đầu tư sẽ bị phạt tiền nếu vi phạm vào những hành vi sau đây:
a. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi không có biện pháp và phương tiện bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy trong quá trình thi công, xây dựng công trình theo quy định của pháp luật.
b. Phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong những trường hợp xây dựng hệ thống PCCC không đạt chuẩn sau đây:
- Thi công không đúng theo thiết kế về phòng cháy và chữa cháy đã được thẩm duyệt của cơ quan có thẩm quyền.
- Cải tạo, thay đổi tính chất sử dụng công trình hoặc hoán cải phương tiện giao thông cơ giới khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.
- Tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung giấy chứng nhận thẩm duyệt, văn bản thẩm duyệt, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu hoặc giấy tờ khác liên quan đến công tác thẩm duyệt, nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy do cơ quan có thẩm quyền cấp.
c. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
- Thi công công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.
- Chế tạo phương tiện giao thông cơ giới thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.
d. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa hạng mục công trình, công trình, phương tiện giao thông cơ giới vào sử dụng, hoạt động khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.
e. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa hạng mục công trình, công trình, phương tiện giao thông cơ giới vào sử dụng, hoạt động khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.
Đồng thời, căn cứ theo Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về mức phạt tiền tối đa, đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Hộ gia đình, hộ kinh doanh cá thể đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật vi phạm những quy định của Nghị định này sẽ chịu trách nhiệm pháp lý hệ thống PCCC không đạt chuẩn như đối với cá nhân.
Thi công đúng theo thiết kế về PCCC đã được thẩm duyệt của cơ quan có thẩm quyền
Khi nào chủ đầu tư bị xử lý hình sự vì vi phạm tiêu chuẩn PCCC?
Phòng cháy chữa cháy là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc đảm bảo an toàn cho cư dân và công trình xây dựng. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn PCCC là trách nhiệm bắt buộc đối với chủ đầu tư, nhà thầu và các đơn vị quản lý tòa nhà. Tuy nhiên, có những trường hợp, hệ thống PCCC không đạt chuẩn do chủ đầu tư không tuân thủ đúng các quy định về PCCC, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như hỏa hoạn gây thiệt hại về người và tài sản. Khi đó, chủ đầu tư có thể bị xử lý không chỉ hành chính mà còn phải chịu trách nhiệm hình sự.
Chủ đầu tư sẽ bị xử lý hình sự khi vi phạm tiêu chuẩn PCCC trong các trường hợp sau:
- Không tuân thủ hoặc cố tình lách luật về việc trang bị hệ thống PCCC: Nếu chủ đầu tư không trang bị đầy đủ thiết bị PCCC, hoặc cố tình cắt giảm chi phí dẫn đến việc lắp đặt hệ thống PCCC không đạt tiêu chuẩn, gây nguy cơ mất an toàn cao cho tòa nhà.
- Không bảo dưỡng, kiểm tra định kỳ hệ thống PCCC: Việc không thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ hệ thống PCCC như cảm biến khói, bình chữa cháy, và hệ thống báo cháy tự động có thể khiến hệ thống không hoạt động khi có sự cố. Nếu điều này dẫn đến hậu quả cháy nổ nghiêm trọng, chủ đầu tư có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Vi phạm quy định PCCC dẫn đến thiệt hại về người: Trong trường hợp vi phạm các tiêu chuẩn PCCC và gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là gây thương vong về người, chủ đầu tư sẽ bị khởi tố theo Điều 313 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy”.
Chủ đầu tư cần bảo dưỡng, kiểm tra định kỳ hệ thống PCCC
Mức hình phạt cho vi phạm này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hậu quả, với các hình phạt có thể bao gồm:
- Phạt tù từ 1 đến 5 năm nếu vi phạm dẫn đến thiệt hại về tài sản lớn hoặc gây tổn thương cho người khác.
- Phạt tù từ 3 đến 12 năm nếu hậu quả vi phạm là gây chết người hoặc thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng.
- Phạt tù từ 7 đến 15 năm nếu vi phạm dẫn đến nhiều người chết hoặc thiệt hại cực kỳ nghiêm trọng về tài sản và con người.
Chủ đầu tư cần lưu ý gì để tránh vi phạm tiêu chuẩn PCCC
Để tránh bị xử lý hình sự vì thi công hệ thống PCCC không đạt chuẩn, các chủ đầu tư cần chú ý các điểm sau:
- Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về PCCC: Chủ đầu tư cần phải tìm hiểu và tuân thủ đầy đủ các quy định về trang bị, lắp đặt, và kiểm tra hệ thống PCCC. Mọi hành vi vi phạm, dù là nhỏ nhất, cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
- Đầu tư đầy đủ cho hệ thống PCCC: Không nên tiết kiệm chi phí bằng cách lắp đặt các thiết bị PCCC không đạt tiêu chuẩn. Việc đầu tư vào hệ thống phòng cháy chữa cháy đạt chuẩn là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn và tránh bị xử lý hình sự.
- Thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ: Các hệ thống báo cháy, bình chữa cháy, và cảm biến khói cần được kiểm tra định kỳ theo yêu cầu của cơ quan phòng cháy chữa cháy. Điều này giúp đảm bảo hệ thống luôn hoạt động hiệu quả khi có sự cố.
- Đào tạo nhân viên và cư dân về an toàn cháy nổ: Việc đào tạo cư dân và nhân viên về cách sử dụng hệ thống PCCC và thoát hiểm an toàn là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro khi có sự cố mà còn giúp chủ đầu tư tuân thủ các yêu cầu pháp lý về an toàn cháy nổ.
- Theo dõi và cập nhật các quy định mới về PCCC: Quy định pháp luật về PCCC thường xuyên được cập nhật để phù hợp với tình hình thực tế. Do đó, chủ đầu tư cần theo dõi và cập nhật kịp thời các quy định mới để đảm bảo tuân thủ đúng và tránh vi phạm.
Chủ đầu tư cần đào tạo nhân viên và cư dân về an toàn cháy nổ
Trách nhiệm của nhà thầu trong việc thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy
Theo Điều 23, Luật Phòng cháy và chữa cháy 2001, sửa đổi bổ sung năm 2013, trách nhiệm của nhà thầu thi công trong việc thực hiện các biện pháp an toàn PCCC được quy định cụ thể. Để tránh trường hợp thi công hệ thống PCCC không đạt chuẩn, nhà thầu cần có trách nhiệm bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC trong suốt quá trình thi công công trình. Các điều kiện này bao gồm việc lập kế hoạch, tổ chức đào tạo, huấn luyện, kiểm tra, giám sát, bảo trì, và thực hiện các biện pháp phòng chống cháy nổ.
Đặc biệt, theo khoản 4 Điều 23 của Luật này, nhà thầu phải bảo đảm việc bố trí và sử dụng các phương tiện, thiết bị PCCC phù hợp với đặc thù của công trình và các yêu cầu về an toàn PCCC của cơ quan có thẩm quyền.
Theo Điều 23, nhà thầu có nghĩa vụ lập kế hoạch PCCC, và kế hoạch này phải tuân thủ theo tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn PCCC trong từng giai đoạn thi công. Bên cạnh đó, nhà thầu còn phải thực hiện các biện pháp cần thiết như trang bị và duy trì hệ thống báo cháy, chữa cháy; bảo đảm lối thoát nạn cho người lao động và các hạng mục thi công không bị cản trở.
Trong thực tế, các quy định về trách nhiệm PCCC thường được thể hiện trong hợp đồng xây dựng giữa chủ đầu tư và nhà thầu. Nếu xảy ra vi phạm, nhà thầu có thể bị xử lý hành chính hoặc phải bồi thường thiệt hại cho các bên liên quan.
Nhà thầu có nghĩa vụ lập kế hoạch PCCC theo tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn PCCC
Cách thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy
Để thực hiện các biện pháp an toàn PCCC hiệu quả, tránh trường hợp thi công hệ thống PCCC không đạt chuẩn, nhà thầu cần:
- Lập kế hoạch PCCC: Kế hoạch này phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật của Bộ Công an và phù hợp với từng công trình cụ thể.
- Trang bị thiết bị PCCC: Đảm bảo có đầy đủ các phương tiện PCCC như bình chữa cháy, hệ thống báo cháy, hệ thống phun nước tự động, phù hợp với yêu cầu của từng loại công trình.
- Huấn luyện nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về PCCC cho nhân viên thi công để bảo đảm họ nắm rõ cách phòng ngừa và ứng phó khi có tình huống cháy nổ xảy ra.
- Giám sát và kiểm tra định kỳ: Tiến hành kiểm tra định kỳ hệ thống PCCC để bảo đảm thiết bị hoạt động hiệu quả, không bị hư hỏng hay mất chức năng.
Hy vọng chia sẻ trên đây của Xây dựng Khải Minh, bạn đã nắm được trách nhiệm pháp lý của chủ đầu tư và nhà thầu khi hệ thống PCCC không đạt chuẩn. Hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết về việc áp dụng quy chuẩn phòng cháy chữa cháy mới nhất cho công trình của bạn nhé!
----------------------------------------
CÔNG TY CỔ PHẦN TVGS THIẾT KẾ XÂY DỰNG KHẢI MINH
- Website: https://xaydungkhaiminh.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/xaydungkhaiminh
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@xd_khaiminh.jsc
- Youtube: https://www.youtube.com/@xaydungkhaiminh2157
- HOTLINE: 0901 999 998
- Email: hungthinhkhaiminhgroup@gmail.com
